NATO Doruğu’na bir hafta kala artan diplomasi trafiği, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğine şimdi yeşil ışık yakmayan Ankara’yı da uğrak …
NATO Doruğu’na bir hafta kala artan diplomasi trafiği, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğine şimdi yeşil ışık yakmayan Ankara’yı da uğrak başkentlerden biri haline getirdi. Bu trafiğin son ziyaretçileri arasında iki İngiliz bakan bulunuyor. Dün Ankara’ya gelen İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss’ın akabinde İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace da bugün başkentte olacak. İki bakan Türkiye’deki muhataplarıyla başka ayrı görüşecek.
Konu başlıkları arasında iki İskandinav ülkesinin NATO üyeliği ve Karadeniz üzerinden tahıl koridorunun oluşturulması bulunuyor.
Kabinenin iki çok önemli bakanının benzer gün Ankara’da yapacakları temaslar, Başbakan Boris Johnson’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile 21 Haziran’da yaptığı telefon görüşmesindensonra gelmesi açısından dikkat çekiyor.
Cumhurbaşkanlığı’ndan yapılan kısa açıklamada, Erdoğan ve Johnson’ın ikili ilişkiler, Rusya ve Ukrayna savaşı ile Ukrayna’daki tahılın ülkeden çıkartılması bahislerinin ele alındığı kaydedildi.
Londra’dan yapılan açıklama da iki önderin besin güvenliği konusunu ele aldıkları, Başbakan Johnson’ın Türkiye’nin sorunun aşılması için gösterdiği liderlikten duyduğu memnuniyeti dile getirdiği belirtildi.
Türk tarafının açıklamasından farklı olarak Londra, iki başkanın ay sonunda Madrid’de yapılacak NATO Tepesi’ni de ele aldıkları, Johnson’ın İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka iştirakine destek verdiği ve sıkıntıya bir tahlil bulunması için tüm tarafların birlikte çalışmaya devam etmeleri konusunda Erdoğan ile mutabakat içinde olduğu vurgulandı.
Dışişleri ve savunma bakanlarının Ankara’da yapacakları görüşmelerde de Ukrayna’da devam eden savaş kapsamında bu iki bahsin ön plana çıkması bekleniyor.
NATO ittifakı içinde Rusya’ya karşı en sert hali alan ülkelerden biri olan İngiltere açısından Madrid’de düzenlenecek zirve büyük ehemmiyet taşıyor.
Rusya’nın Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş sonrasında ittifakın atacağı askeri ve siyasi adımların ele alınacağı zirvede yeni Stratejik Konsept evrakının onaylanması öngörülüyor.
Ayrıca NATO ülkeleri, devam eden savaşta Ukrayna’nın savunmasına daha fazla destek verme konusundaki taahhütlerini de zirve sırasında ilan etmeyi planlıyor.
İngiltere, NATO’nun genişlemesine büyük kıymet veriyor
İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın ifade ettiği İsveç ve Finlandiya’nın ittifak iştirakine büyük destekleyici Londra diğer müttefikler aynıi katılım sürecinin süratle tamamlanması ve bu iki çok önemli İskandinav ülkesinin üye olmasını istiyor.
Londra, askeri olarak ittifakın kuzey kanadına çok önemli katkıda bulunacağı hesaplanan İsveç ve Finlandiya ile ilgili kararın bütünlük içerisinde 29-30 Haziran’da düzenlenecek Madrid Doruğu’nda alınmasının Rusya’ya verilmiş çok önemli bir mesaj olacağını öngörüyor.
İngiltere Savunma Bakanı Wallace, geçen hafta yaptığı bir açıklamada bu hafta Türkiye’ye yapacağı ziyaret sırasında mevzuyu Türk yetkililerle bir daha ele alacağını, Türkiye’nin çekincelerini dinlemek gerektiğini kaydetmişti.
İngiltere, Türkiye’nin bilhassa İsveç’ten “terör örgütünün faaliyetlerini kısıtlaması ve terörle mücadelede daha aktif olmasına” ilişkin taleplerini makul buluyor ve taraflar arasındaki görüşmelerin olumlu sonuçlanmasını bekliyor.
Bununla birlikte, Madrid Tepesi’nin bu hususa konsantre olup ittifak içi bir buhrana dönüşmemesini isteyen İngiltere, uygun diplomatik bir yolla sorunun aşılması için telkinlerini sürdürüyor.
Türkiye’nin zirve sırasında sert bir veto yerine İskandinav ülkelerine kapıyı şartlı aralayacak bir telaffuzla yer alması Ankara’ya verilen iletiler arasında.
İsveç ve Finlandiya’nın ittifaka katılabilmeleri için hükümet onaylarının yanı sıra üye 30 ülke parlamentosunun da ayrıyeten onay vermesi gerekiyor. Bu durumun hem Türkiye’ye hem de Türkiye’nin beklentilerini karşılamak açısından İsveç ve Finlandiya’ya zaman kazandırabileceği değerlendirmesi yapılıyor.
Ankara’ya verilen iletilerde, Madrid Tepesi’nin Türkiye vetosuna sıkışması durumunun yaratacağı olumsuz tesirler de yer alıyor. Bu durumun Türkiye’nin ittifak içindeki prestijine zarar getirebileceği telaşı sıkça dile getiriliyor.
Tahıl koridoru planına destek
Ankara’da yapılacak görüşmelerde diğer çok önemli bir mevzu, Ukrayna’dan dünya pazarlarına tahıl ihracının yeniden başlaması.
Küresel bir besin krizinin önlenmesi için yürütülen eforlara destekleyici İngiltere, mevzuyu bilhassa Dışişleri Bakanı Truss’ın temaslarında gündeme getirecek.
Türkiye’ye ziyaretinden önce Parlamento’da konuşma yapan Truss, Ukrayna tahılının ülkeden çıkartılması için birkaç haftalık bir zaman kaldığını kaydederek, “Odessa’nın tamamen savunulduğundan emin olmak ve inançlı geçiş sağlamak için müttefiklerimizle elimizden geleni yapıyoruz. Tahılın Odessa’dan nasıl çıkartılabileceğimizi konuşmak için Türkiye’ye gideceğim” tabirlerini kullandı.
Ukrayna, Rus donanmasının Odessa’ya saldırması önlemek için liman etrafını mayınladı. Limanda denize açılmayı bekleyen 80’den fazla tahıl yüklü gemi olduğu kaydediliyor.
Ukrayna, mümkün bir saldırı nedeniyle mayınların temizlenmesi fikrine sıcak bakmıyor. Türkiye de bu sorunun aşılması için Rusya ve Ukrayna taraflarıyla askeri görüşmeler yürütüyor.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu geçen hafta yaptığı açıklamada, mayınlar temizlenmeden de bu operasyonun yapılabilmesi yollarının araştırıldığını açıklamıştı.
Suriye de gündemde
Ankara’da yapılacak görüşmelerde ikili alakaların de ele alınması, bilhassa savunma bakanlarının son periyotta gelişen savunma sanayi işbirliğini değerlendirmeleri bekleniyor.
İngiltere, Türkiye’ye karşı uyguladığı kısmi silah ambargosunu geçen aylarda yürürlükten kaldırmış, bu durum Ankara tarafından diğer NATO ülkeleri için örnek gösterilmişti.
Tarafların diğer bölgesel mevzular kapsamında Suriye’deki gelişmeleri de ele almaları öngörülüyor.
Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyindeki Tel Rıfat ve Menbiç bölgelerine yeni askeri operasyonlar düzenleyebileceğine yönelik güçlü mesajları var.
Diğer Batı ülkeleri benzeri İngiltere’nin de bu türlü bir operasyona soğuk yaklaştığı, bunun yaratacağı sonuçlar konusunda kaygılandığı belirtiliyor.